Deshmoret_e_SmiresE tërhequr thellë në ‘mushkëritë’ e Kosovës, e qetë dhe krenare, për  luftën dhe fitoren, Smira u bënë roje bijve të vet dëshmorë. Në at thellësi të atdheut ruhet me respekt tregimi  i katër dëshmorëve të lirisë, tash i skalitur në mermer dhe i vendosur në mes të fshatit. Dymbëdhjetë vite më  parë, më 5 prill, në ofenzivën e ushtrisë pushtuese serbe, u ranë edhe djemtë e fshatit Smirë, ushtarët e Kosovës:  Mirali Sejdiu, Hebib Sejdiu, Skënder Salihu dhe Ylvi Demiri.

 

5 prilli – dita e kobshme

Tani janë bërë dymbëdhjetë vite që Smira,  falë trimave të saj, krijoi një histori, e cila gjithnjë e më shumë i jep imazhin dhe dëshmon traditën e saj historike. Sot, edhe hiq pa lexuar për Smirën, shihet historia, trimëria, qëndresa, krenaria edëshmorëve dhe banorëve të saj që edhe në ditët më të vështira të luftës nuk e lëshuan  fshatin. Ishte 5 prilli, dita kur forcat të mëdha ushtarake e paraushtarake e sulmuan fshatin Smirë. Që nga orët e para të mëngjesit fshati ishte rethuar nga makineria e rëndë luftarake serbe. Ishte kjo pamje krejt ndryshe me ditët e tjera, shushurima, pak panik si të veprohet  me popullsinë. Fshati ishte mbushur edhe me popullsi që kishin ardhur nga fshatrat  e tjera për t’u  strehuar. Sipas  Planit, tani më të përgatitur serb, ata u vendosen në pozitat e tyre më të sigurta dhe  filloi granatimi i një pjese të  fshatit.  Thuhej se tani serbët kishin ardhur të marrin  hakun e Tomicës  Me paramilitaret  serbë kishte ardhur edhe nipi i Tomicës, të cilin e kishin vrarë smirakët sepse donte të merrte me dhunë tokat e  banorëve të fshatit Smirë gjatë Reformës agrare. Njësitë  speciale serbe pastaj u futën në  fshat, duke shtënë me armë të rënda për  të krijuar   frikë e panik te popullsia. Ata  filluan të hyjnë nëpër shtëpi. Popullsia e fshatit, e frikësuar nga kriminelët e maskuar, të armatosur edhe me armë të   ftohta, sëpata e thika morën arratinë dhe, këtu nuk dihej kush dhe kah shkonte. Në dalje të fshatit, në anën jugore, forca  tjera ushtarake serbe u dalin popullsisë në pritë. Popullsia civile, tani më ishte në mes tytave të ushtarakëve (nga ana   jugore) dhe thikave të paramilitarëve serbë (nga ana veriore). U krijua panik  dhe  tollovi   e paparë. Nga të gjitha anët  dëgjoheshin krisma automatikësh. Pati  tentime për rezistencë, por një gjë e tillë në rrethanat e krijuara, nuk ishte e   mundur se duhej të organizohej strehimi dhe sigurimi i popullsisë. Serbët e shfrytëzuan  braktisjen e shtëpive dhe në  mënyrë të rrufeshme hynë në to, plaçkitën gjithçka me vlerë. Tani luhej me  popullsinë. Një  grup i ushtarëve i kthente  prapë për në shtëpi e një grup  tjetër paramilitaresh nuk i lente të hyjnë në  shtëpitë e tyre. Në   fund u jepej urdhër që  popullsinë e zhvendosur ta kthejnë me dhunë në fshat. Dëgjoheshin krisma,  thuhej u vra ky apo ai  njeri, po kush nuk  dinte gjë për askënd.

Në këtë ditë në Smire ranë dëshmorë:

• Mirali (Imri) Sejdiu,  36 vjeç, i cili me shokët e tij e filloi luftën në zonën e Drenicës. Ishte baba i gjashtë fëmijëve,

• Hebib (Bejtë) Sejdiu, 35 vjeç baba i  gjashtë fëmijeve, djali i vogël i kishte lindur pas rënies së tij dhe sot e gëzon emrin  e babit tij.

• Skënder (Saqip) Salihu, 33 vjeç ishte baba i tre fëmijëve

• Ylvi (Kemajl) Demiri 25 vjeç student i Makinerisë.

Identikimi i kriminelëve 

Më 15 prill, por edhe më parë në radhët  e forcave serbe smirakët kanë njohur  shumë fytyra të serbëve lokalë që kishin etuar ne fshatrat për rreth, si:  Zhivko Jokiqin, nga Goshica,   Nenadin…, nga Kllokoti, ishte polic edhe më herët,   Bozhidar Stojanoviq, nga Vitia,  Predrag Vukashinoviq, nga Kabashi,  Agim Ajet, rom, nga Vitia

Natyrisht se kishte edhe të tjerë, të cilët  deri tash nuk janë identifikuar.  Përkundër dhunës së ushtruar nëpër  stacionet eushtrisë serbe, të cilat i kishin  vendosur në fshat, pjesa më e madhe e  smirakëve, qëndruan në shtëpitë e tyre.  Ushtriaserbe u soll brutalisht me ta.  Njësitë ushtarake hynin nëpër shtëpitë  e tyre dhe i torturonin në mënyrat më
të tmerrshme dhe në fund i plaçkitnin.  Një javë më vonë, më 12 prill u vra edhe Zylfi Sadri Agushi.  Kufoma e tij është gjetur pas një viti, afër fshatit  Kabash të Vitisë. Tri ditë më vonë, më 15 prill 1999,  Ramadan Kadri Beratiu rrah për vdekje nga paramilitarët, kur u zhvendosën smirakët për herë të dytë nga fshati i tyre.

Viti 1999 –  viti i fitores dhe i lirisë

Në  fillim të qershorit 1999   serbët po tërhiqeshin nga fshati, por para se ta lëshonin fshatin për herë të fundit, u kthyen nëpër shtëpitë që i kishin në shënjestër dhe për herë të fundit ju hynë brenda i keqtrajtuan, rrahën, plaçkitën
aq sa munden dhe për fund shtinë me armë duke shprehur mllefin e tyre për një luftë të humbur. Smirakët dolën nga  lufta me gjashtë bashkëvendës të vrarë, dhe me shumë të rrahur e të torturuar.Të gjitha këto nuk harrohen, sepse aty sot  janë dëshmitarët e luftës, dëshmitarët  e kombit. Sot flasin Miraliu, Hebibi, Skenderi, Ylviu. Gjaku i tyre dëshmon të  kaluarën dhe i dha nismën së ardhmes.  Nuk mund t’i harrojmë as baballarët  gjyshërit dhe stërgjyshërit tanë që nuk  i mbetën borxh aspak Smirës së sotme. Poashtu, trimat e Smirës si Enveri, Naseri,  Sherifi,  të kthyer nga diaspora e shumë të tjerë nga fshati ishin nëpër të  gjitha zonat operative ushtarake të Kosovës në të  cilat ishte e shtrirë Ushtria Çlirimtare e  Kosovës. Madje disa prej  tyre ishin edhe komandant në operacione dhe ofensiva  ushtarake. Sot në qendër të fshatit  qëndron madhërisht  përmendorja e  dëshmorëve smirakë, kurse shkolla e fshatit  mban emrin „Dëshmorët e 5 Prillit”.  Ata merituan që t’u  përmendët emri  i tyre çdo herë dhe ranë për të mos  vdekur kurrë. /tung.ch/

Leave A Reply